Nel Derweduwen, freelancer en gepassioneerd kunstliefhebber, bracht een bezoek aan de tweede editie van de Biënnale Kunstenfestival Aardenburg. Dit is haar verslag.

Het troebel begrip dat vrijheid heet.

Het thema van het Kunstenfestival van Aardenburg dit jaar is ‘Vrijheid vandaag’, naar aanleiding van de 75e verjaardag van de bevrijding na de Tweede Wereldoorlog. Voor dit festival heeft schrijver, kunstcriticus, leraar en curator Hans Theys sculpturen van Bernd Lohaus opgesteld waarrond werk van voornamelijk jonge wolven wordt getoond, verspreid over locaties in Aardenburg en Middelburg (BE).

Petrus en Pauluskerk, Middelburg
In de zijbeuken van deze kerk, ligt links herkenbaar werk van Bernd Lohaus (°1940) getiteld ’tam tam tam_Bum’ (2007), waarbij een viertal hardhouten balken als omver gevallen dominostenen tegen een vijfde haaks liggende dikkere balk aanligt. De andere zijbeuk staat bezaaid met monochrome sculpturen in snoepjeskleuren, van vorm een beetje zoals we als kind maakten op het strand, door nat zand door onze half samengeknepen vuist te laten lopen tot grillige torens. Dit geheel kreeg de naam ‘Worlds Within Worlds’ (2016-2019) en is van de hand van Tamara Van San (°1982) met minieme verschillen tussen de aparte beelden, maar samen vormen zij een vrolijk struikenbos.

‘Worlds Within Worlds’ (2016-2019) –  Tamara Van San (°1982)
Foto Nel Derweduwen

Convent Santa Clara, Middelburg
Verspreid over het grasveld van dit klooster staan 26 felgekleurde sculpturen, die samen hetAzart-alfabet vormen van Guy Rombouts (°1949) met Azart als samentrekking van Art en a (tot) z. Elke letter wordt voorgesteld door een kleur of een particulier lijnstuk, waarvan de naam begint met de letter in kwestie (bijvoorbeeld een elleboogvorm die voor de letter e staat) en samen vormen zij luchtige, bijna manshoge metalen draadsculpturen waar kinderen tussendoor willen lopen. Achteraan staat een op zijn kant liggend wortelstelsel van wel twee meter doormeter; werk van wijlen priester, dichter en beeldhouwer Omer Gielliet (°1925). Men fluistert dat dit werk van de jaren 60 voortkomt uit een identiteitscrisis rond geloof en leven.

Omer Gielliet (°1925)
Foto Nel Derweduwen

Markt Aardenburg
Ik parkeer me op de markt van Aardenburg en zie al snel het kraam ‘Eigen klei’ (2019) van Kasper De Vos (°1988) waarmee hij reeds in april jl. in de media kwam toen hij dit ludieke kraam openhield vóór de Knokse galerie van Ronny Van De Velde. Deze kunsthandelaar, die trouwens het kraam gekocht heeft, en zijn vrouw Jenny hebben een tweede thuis in Aardenburg en staan mee aan de wieg van dit kunstenfestival. Net achter de markt vind je een ander groot werk van De Vos ‘Bovenste Extremiteit’ (2018) dat beschutting vond in een vervallen schuur: De negen meter lange sculptuur is een uitvergrote arm die bestaat uit houten botten, zenuwen en aders gemaakt van tuinslangen en witte vingertoppen in piepschuim: een tikkeltje luguber bij de eerste inkijk, speels (het gevaarte kan horizontaal geschommeld worden) en schitterend werk!

‘Bovenste Extremiteit’ (2018) – Kasper De Vos (°1988)
Foto Nel Derweduwen

Sint-Baafskerk
In deze prachtige, gotische, witte ruimte met houten gebinte, ligt centraal ‘Eupen’ van de Duits-Belgische in 2010 overleden kunstenaar Bernd Lohaus (°1940). Het kolossale rechthoekige kunstwerk is 16 op 5,5 meter groot en gemaakt van houten balken, halverwege de lange kanten doorgesneden door nog es twee balken. Ik heb deze lieve, stille man nog mogen ontmoeten en waarschijnlijk maakt dat me bevooroordeeld, maar ik vind dit stoere machowerk ook heel kwetsbaar en fragiel, misschien mede door de dwarsbalken die doorgebogen zijn naar het midden toe.

‘Eupen’ – Bernd Lohaus (°1940)
Foto Nel Derweduwen

Rondom staan nog talrijke sculpturen opgesteld en opgehangen. De veelkleurige kroonluchter ‘Der Zuberzögling’ van kunstenares, zangeres en actrice Annea Lyvv Dreisz (°1977) hangt achteraan en bestaat uit hoepels, bezemstelen en pruiken en komt in deze setting mooi tot zijn recht. Vóór Lohaus’ werk hangt de schommel ‘Tussen x en y’ van Guy Rombouts, een tak als zitting, hangend aan dikke felblauwe koorden die doorlopen tot in de nok van de kerk. Er hangt geen bordje ‘niet aanraken’ en ik moet even de neiging tot schommelen onderdrukken. Was het niet Jezus die zei “Als gij wordt zoals de kinderen, zult gij het rijk Gods binnentreden”? 

‘Der Zuberzögling’ – Annea Lyvv Dreisz (°1977)
Foto Nel Derweduwen

‘Tussen x en y’ – Guy Rombouts (links) en ‘Een goede vriend’ – Leendert Van Accoleyen (°1991) (achter)
Nel Derweduwen

Eén van mijn favoriete staande installaties is ‘Een goede vriend’, bestaande uit een metalen verticale constructie, hout en fluo-oranje polyester spanriemen van Leendert Van Accoleyen (°1991). Hij heeft een handje weg om in de hoogte te werken. Dat ziet men vooral in een ander werk dat aan het einde van de Sint-Bavostraat in een wei staat en is een “work in progress”. Van ver zie je een uitgerafelde donkere tent op een gigantische driepikkel, ik schat zo hoog als elektriciteitspalen. Op de begane grond heeft Leendert zijn kamp opgezet met Kasper De Vos en ander jong geweld van de roedel van Hans Theys. Ik word gastvrij ontvangen met een restje lauwe koffie in een plastieken mok. Daar vertelt Leendert me dat de enige opzet van zijn nabije metershoge constructie was om de tent in de lucht te krijgen. Leve de invallen en uitvallen van deze sympathieke branieschoppers met een helder onderscheidingsvermogen en een frisse intuïtie.

Leendert Van Accoleyen (°1991)
Foto Nel Derweduwen

Ik verlaat deze schatjes richting centrum. Gezien het beginnende warmteonweer lijkt het ABC (Art, Books, Coffee) van Casa Portiera een aantrekkelijke, volgende halte.

 Casa Portiera
Jorik Dzobava werd geboren in 1994 in Rusland en kwam op 6-jarige leeftijd naar België. Hij volgde Vrije Kunsten aan de Artesis Hogeschool Antwerpen (2015-2019) en in deze gezellige zaak exposeert hij drie olieverfschilderijen: Het opvallendste werk is Victor Hugo op zijn sterfbed, prachtig geschilderd in gedempte blauw-groene kleuren maar enigszins schokkend, ik vermoed door het contrast tussen de harmonieuze neoklassieke stijl en het sterven ‘in your face’. Victor Hugo was een Franse schrijver uit de 19e eeuw die werkte rond armoede en wat dit deed met de vrijheid van de mens (‘Les Miserables’). Zijn tweede werk is een portret van Spinoza, ook in die warme, aardse tinten maar de blik van Spinoza lijkt je toe te spreken: “Ik mag dan al dood zijn, helemaal weg ben ik nooit, jullie kunnen niet meer zonder mijn gedachtegoed. Vrijheid en beperkingen horen nu voor eeuwig bij mekaar.” waarmee hij in de Verlichting de eerste aanzet gaf tot verdraagzaamheid. Spinoza (°1632) was een Joodse filosoof in een tijd dat Nederland elke vijand van de Rooms-katholieke kerk omarmde. Het derde werk ‘Helaasheid der dingen’ (Hoe is’t Dimitri?) is een stilleven met een hondje dat zit te wachten op wat etensresten maar er komt niets. We leven in een tijd van uber­kapitalisme; wie niet voor zichzelf kan zorgen is afhankelijk en kan niet vrij zijn. Nederland en België hebben hun vrijheid duur bevochten en tevens de weg geplaveid om innerlijke vrijheid te verkrijgen op voorwaarde dat aan de basisbehoeften (onderste laag van de piramide van Maslow) voldaan is en dan kunnen we gaan denken aan de hogere lagen met eigenwaarde en creativiteit en bovenaan acceptatie van de werkelijkheid: Nietzsche proclameerde dat wie kan leven met zijn beperkingen vrij is, dat als je kan leven met je sterfelijkheid je vrij bent. En zo palaber ik met de uitbater, reclamemaker op rust en dichter, onder de bedenkelijke blik van Spinoza. Aardenburg mag trots zijn, een kunstenfestival van dit kaliber te huisvesten. Over twee jaar hoop ik er terug bij te zijn.

Victor Hugo op zijn sterfbed – Jorik Dzobava
Foto Nel Derweduwen

Spinoza – Jorik Dzobava
Foto Nel Derweduwen

Nel Derweduwen