Op stap in Aardenburg
Acht millennia bewoning
Aardenburg kent een bewoningsgeschiedenis van tenminste 8000 jaar. Jagers-verzamelaars richtten in de midden-steentijd tijdelijke kampen op, van waaruit in de omgeving gejaagd werd en waar werktuigen werden vervaardigd. Rond 175 n. Chr. legden ingenieurs van het Romeinse leger er een fort (castellum) aan ter verdediging van het kustgebied. Al snel ontstond naast het fort een dorpje, die mogelijk Rodanum werd genoemd. De nederzetting werd rond 273 door Noord-Germaanse invallers geplunderd en daarna door de Romeinen verlaten.
Vanaf de zevende eeuw raakte Aardenburg weer geleidelijk bewoond. Van de tiende tot de dertiende eeuw groeide zij uit tot een forse Vlaamse havenstad. De periode c. 1250-1325 vormde het hoogtepunt van middeleeuws Aardenburg. Daarna zette echter een snel verval in en in de laatste decennia van de zestiende eeuw woonde er nog maar een gering aantal mensen.
In 1604 werd Aardenburg veroverd door Prins Maurits; sindsdien behoort zij tot Nederland. Gedurende het Rampjaar 1672 wist de vestingstad een massale Franse aanval af te slaan; in 1747 en 1795 werd zij echter door Franse troepen bezet. In 1830 namen Belgische revolutionairen de stad één dag in. Tijdens de Eerste Wereldoorlog ving het stadje vele Belgische vluchtelingen op. Gedurende de bevrijding, in september-oktober 1944, had de stad ernstig te lijden van artilleriebeschietingen. De wederopbouw duurde tot ongeveer 1960. Momenteel is het een rustiek, aantrekkelijk stadje.
Aardenburg – Sint Baafskerk – Foto: Wietse Jongsma
Groen Aardenburg
Aardenburg is een groene plaats. Zowel rond als in de stad is natuur uitbundig aanwezig. Aardenburg wordt omringd door een wijds, uitgestrekt en open landschap. Aan alle kanten liggen polders. Zij werden hoofdzakelijk aangelegd in de zeventiende eeuw. Zij zijn van belang voor onder andere weidevogels.
De jongste polder is de Aardenburgse Havenpolder uit de tijd van Napoleon. Het zuidelijke deel ervan is in de laatste jaren heringericht tot een besloten en kleinschalig polder- en dijkenlandschap met bosschages, kleine beplanting en waterpartijen. Het is bij uitstek geschikt voor vogels, kleine zoogdieren, vleermuizen, amfibieën en insecten.
De polders worden gescheiden en doorsneden door kreken. Zij gaan terug tot de militaire inundaties uit de Tachtigjarige Oorlog. Zij hebben elk hun specifieke variatie van water- en oeverflora en -fauna.
Rond Aardenburg ligt veel militair erfgoed, zoals de stadswallen, de Krabbeschans, de Kruisdijkschans, de Olieschans en de Elderschans. Deze markante punten zijn niet alleen van cultuurhistorisch, maar ook van landschappelijk en ecologisch belang. Karakteristieke bomen zijn bijvoorbeeld de knotwilgen. In het water van de grachten de boomkikker.
Ook in de stad zelf bevindt zich veel groen, vooral vanwege de grote tuinen achter de huizen in het centrum. Op de Markt staan enkele bijzondere bomen.
Aardenburg – Noorderwallen en Rooms-Katholieke kerk – Foto: Wietse Jongsma
Kunst
In Aardenburg staat kunst hoog in het vaandel, zowel oude als nieuwe.
Van oude kunst getuigen in het archeologisch museum onder andere de vele voorbeelden van Romeinse muurschilderingen, sculpturen en nijverheid. Middeleeuwse kunststijlen als Romaans, Scheldegotisch en klassiek-gotisch zijn te vinden in de architectuur en schilderkunst van de Sint-Baafskerk. Verscheidene monumentenpanden zijn gebouwd in de stijlen van de Renaissance, Hollands classicisme en (zestiende tot achttiende eeuw). Vele zijn voorzien van metsel- en geveldecoraties en uithangtekens. Ook voorbeelden van latere kunststijlen, zoals neo-gothiek (RK-kerk), neo-renaissance (regentenkamer Weeshuis), neo-tudor (voormalig Gasthuis), nieuwe zakelijkheid en wederopbouw zijn in Aardenburg te vinden.
Gedenktekens en moderne kunstwerken sieren op verschillende locaties de openbare ruimte. Mensen die houden van moderne kunst worden op hun wenken bediend in verscheidene kunstgaleries annex tentoonstellingsruimten.
Het Kaaiplein met zijn kikkerfontein en havenkom en de Markt met de “muziektempel” en quasi-Romeinse sfeer zijn moderne ontmoetingsplekken met verwijzingen naar het verleden.
Ook worden in Aardenburg gedurende het jaar een fors aantal activiteiten en evenementen georganiseerd waarin kunst en cultuur centraal staan. De bekendste zijn de jaarlijkse uitvoering van Bachs Matthäus Passion, de zaterdag voor Pasen, en de Biënnale Kunstenfestival in juli en augustus 2019/2021/…
Aardenburg – Boldervereniging – Foto: Wietse Jongsma
Your content goes here. Edit or remove this text inline or in the module Content settings. You can also style every aspect of this content in the module Design settings and even apply custom CSS to this text in the module Advanced settings.
Taal, literatuur en poëzie
Aardenburg heeft taal- en schrijftraditie die ver teruggaat in de tijd. De naam Aardenburg houdt via verscheidene verbasteringen vermoedelijk verband met de Keltische waternaam Rudanna. Meer dan 2000 jaar oud, is het een van de oudste plaatsnamen van ons taalgebied.
Het stadsarchief behoort tot de interessantste van de provincie Zeeland met vele belangwekkende documenten, zoals de tientallen middeleeuwse oorkonden (vanaf 1201) en het stadsboek ‘’Het Boek met de Knoop’’ (veertiende tot zestiende eeuw). In de twaalfde eeuw behoorde de stad tot de vroegste schrijfcentra waar ambtelijke teksten in het Nederlands werden geschreven. De Aardenburgse priester Willem Utenhove schreef rond 1250 een van de oudste wetenschappelijke werken in het Nederlands, een boek over dieren.
De bekendste latere auteur uit Aardenburg was Petronella Moens (1762-1843), een zeer productief dichteres, romancier en toneelschrijfster.
Aansluitend bij de taal- en schrijftraditie van Aardenburg zijn gedichten geplaatst: enerzijds rondom drie kunstwerken, anderzijds als drie wandelroutes ben elk met een afzonderlijk onderwerp. Twee zijn gewijd aan de Maanden van het jaar en Oorlog en vrede en zijn geplaatst bij gedenktekens voor de Aardenburgse ‘heldinnen’ Petronella Moens en Margaretha Sandra. Een derde gedichtenommegang 850 jaar poezie van de Lage Landen werd geplaatst bij de beeldengroep Europese paarden. Daarnaast zijn drie wandelroutes uitgezet met als thema’s De Reiziger, Het Tweede Millennium en de Internationale route.
Voor meer toeristische informatie bezoek de website van VVV Zeeland.
